Jednym z objawów nieprawidłowego żywienia czworonoga może być anemia u psa. Co to jest anemia? Jakie są jej objawy? Jakie mogą być inne niż żywieniowe jej przyczyny? Na te pytania odpowiem w poniższym artykule.
Jako odpowiedzialni właściciele naszych zwierząt jesteśmy zobowiązani do zapewnienia im dobrze zbilansowanych posiłków, które zawierają wszystkie potrzebne składniki, minerały i witaminy, a także odpowiednią dawkę ruchu i nieograniczoną miłość.
Musimy zdawać sobie sprawę, jak ważną rolę w życiu naszego psa pełni prawidłowe żywienie. Źle zbilansowane posiłki, czy nieodpowiednia ich ilość, mogą prowadzić do niedoborów, a te z kolei do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych. Jakich? Jednym z nich jest niedokrwistość u psa.
Co to jest anemia?
Anemia, inaczej niedokrwistość, to zmniejszenie liczby erytrocytów, hematokrytu i stężenia hemoglobiny poniżej wartości prawidłowych, właściwych dla danego gatunku zwierząt, wieku i płci.
Następstwem tego jest zmniejszenie barwnika krwi w naczyniach krwionośnych, zmniejszenie zdolności przenoszenia tlenu i wystąpienie odpowiednich mechanizmów kompensacyjnych.
Podział anemii
W zależności od tego, czy organizm podczas anemii potrafi zareagować na taką sytuację produkcją dodatkowych czerwonych krwinek, anemie dzielimy na regeneratywną i nieregeneratywną.
Anemia regeneratywna
Charakteryzuje się zwiększoną liczbą retikulocytów, czyli niedojrzałych postaci krwinki czerwonej, która w szlaku erytropoezy bezpośrednio poprzedza dojrzałą krwinkę czerwoną, czyli erytrocyt. Jego powstawanie jest związane głównie z uzupełnianiem fizjologicznie niszczonych krwinek czerwonych oraz wyrównywaniem (kompensacją) skutków zdarzeń lub chorób, w których dochodzi do utraty czy niszczenia erytrocytów.
Do anemii regeneratywnych zalicza się anemie hemolityczne oraz pokrwotoczne.
Anemia nieregeneratywna
Charakteryzuje się nieefektywną i niedostateczną erytropoezą, czyli procesem namnażania i różnicowania erytrocytów (czerwonych krwinek krwi) z komórek macierzystych w szpiku kostnym kości płaskich i nasadach kości długich.
Anemia u psa – przyczyny
Przyczyny niedokrwistości mogą być bardzo różne:
- anemia wskutek krwotoku (aby wystąpiły objawy anemii u psa, musi dojść do utraty 20-30% krwi krążącej). Najczęstszą przyczyną są urazy, pęknięcia naczyń krwionośnych z powodu wrzodów lub nowotworów oraz krwawienia przy zaburzeniach krzepnięcia.
- przewlekła i powolna utrata krwi powoduje niedobór żelaza ( tym, dlaczego pies potrzebuje w swojej diecie żelaza, pisaliśmy w jednym z artykułów). Wśród możliwych przyczyn wymienić można krwawienie z przewodu pokarmowego, krwawiące guzy nowotworowe, znaczna inwazja pasożytów wewnętrznych, przewlekłe zapalne choroby przewodu pokarmowego, znaczna inwazja pcheł, czy innych pasożytów zewnętrznych, które żywią się krwią, krwawienie z układu moczowego, zaburzenia krzepnięcia krwi, błędy żywieniowe u młodych zwierząt, czy zaburzenia wchłaniania.
- anemia hemolityczna, czyli skrócenie czasu przeżycia erytrocytów. Może wystąpić w przypadku pojawienia się przeciwciał przeciwko własnym erytrocytom, a także przy zakażeniach, podczas których pasożyty niszczą czerwone krwinki (babeszjoza, hemoplazmoza)
- uszkodzenie erytrocytów przez środki chemiczne, niektóre leki, trucizny i dodatki pokarmowe (cebula)
- przyczyny pozaszpikowe – anemie występujące w powiązaniu z procesami zapalnymi (ropomacicze, zapalenie trzustki), przy przewlekłej niewydolności nerek, zaburzeniach wewnątrz wydzielniczych (niedoczynność tarczycy, niedoczynność kory nadnerczy), przy niedoborze witaminy B12.
- choroby szpiku kostnego. Przyczyną mogą być leki, zakażenia (leiszmanioza), środki chemiczne (np. metale ciężkie), chłoniaki, przerzuty nowotworowe.
Anemia u psa – objawy
Jak widzimy, przyczyn niedokrwistości może być bardzo wiele. Jakie są objawy anemii u psa? Przede wszystkim możemy zauważyć bladość błon śluzowych, bladość spojówek, czy dziąseł.
Inne objawy anemii u psa to:
- brak apetytu,
- nietolerancja wysiłkowa,
- osłabienie przypominające objawami schorzenia neurologiczne,
- wymioty,
- biegunki,
- przyspieszony oddech,
- żółtaczka,
- powiększenie śledziony i wątroby,
- gorączka,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- nieprzyjemny zapach z pyska.
Pamiętajmy, że anemia fizjologiczna może wystąpić u psów podczas silnego pobudzenia lub strachu, kiedy to dochodzi do zwężenia naczyń krwionośnych. Pies może wtedy przez chwile mieć blade błony śluzowe.
Nasilenie objawów tak naprawdę zależy od tego, czy przyczyna jest przewlekła, czy ostra. Przy przewlekłej anemii objawy mogą być niezauważone przez właściciela. Pies może jedynie wydawać się słabszy, nie mieć ochoty na dłuższe spacery i zabawę. Przy sytuacjach bardziej zaawansowanych i nagłych pies może być niespokojny, mogą pojawić się takie objawy jak przyspieszony oddech, wymioty, znaczne osłabienie, a także krew w kale – tzw. smoliste stolce koloru czarnego.
Anemia u psa – leczenie
Leczenie psa z anemią zależy od przyczyny i jest bardzo różne. Czasami jest to kwestia uzupełnienia niedoborów, np. witaminy B12, czasami problem tkwi w pasożytach wewnętrznych czy zewnętrznych, więc należy się ich skutecznie pozbyć.
Niekiedy jednak leczenie jest dużo bardziej skomplikowane i w skrajnych przypadkach konieczna jest transfuzja krwi. Na szczęście jest ona coraz częściej wykonywana w lecznicach weterynaryjnych. W większych miastach dostępne są już banki krwi dla zwierząt i można bardzo szybko zorganizować potrzebną jednostkę.
Jakie badania należy wykonać u psa z bladością błon śluzowych?
Badania laboratoryjne:
- Morfologia – łącznie z liczbą retikulocytów (ich obecność lub brak pozwala sklasyfikować anemię na regeneratywną lub nieregeneratywną)
- Rozmaz – rozmaz na szkiełku wykonuje się w celu poszukiwania pasożytów krwi, takich jak babeszja, Haemobartonella, nienormalnych pod względem kształtu komórek (np.: sferocyty), nienormalnego zabarwienia krwinek.
- W niektórych wypadkach wskazane jest badanie szpiku kostnego.
- Badanie kału – kał badany jest na obecność pasożytów wewnętrznych oraz krwi.
- Badanie moczu – na obecność krwi, podwyższonego poziomu bilirubiny lub urobilinogenu (hemoliza lub schorzenia wątroby), zmniejszonego ciężaru właściwego, obecność białek, zmiany w obrazie wałeczków przy schorzeniach nerek.
- Badanie biochemiczne krwi – zmiany w profilu biochemicznym u zwierząt anemicznych mogą obejmować:
- wzrost stężenia bilirubiny (hemoliza lub schorzenia wątroby), wzrost stężenia ALT, ALP, BUN, mocznika, kreatyniny, wapnia, globulin
- pozytywny test Coombs’a wskazuje na chorobę immunohemolityczną
- profil krzepnięcia krwi
- Dodatkowo wykonać należy zdjęcia RTG oraz USG jamy brzusznej.
Anemia u psa – dieta
Czym karmić psa z anemią? Oprócz suplementów zaleconych przez lekarza weterynarii, musimy pamiętać o diecie, która będzie wspomagała odpowiednio dobrane leczenie. W przypadku anemii pies bardzo często nie ma ochoty na jedzenie, traci apetyt, może chudnąć (np. przy przewlekłej niewydolności nerek).
Niedokrwistość u psa prowadzi także do uszkodzeń błony śluzowej przewodu pokarmowego, a co za tym idzie, do upośledzenia wchłaniania. Dlatego też tak ważna jest odpowiednio zbilansowana karma. Przy niedokrwistości powinniśmy wspomagać proces krwiotwórczy podając karmę dla młodych psów i suplementy bogate w żelazo, witaminę C, miedź, witaminy z grupy B.
Bardzo ważne jest też zbilansowanie diety, gdyż nawet wysokie dawki substancji korzystnie wpływających na proces krwiotworzenia, ale podawane w niewłaściwych proporcjach, mogą nie dać odpowiedniego rezultatu. Dlatego też poleca się karmy gotowe, idealnie zbilansowane.
Anemia u psa – kilka słów na koniec
Pamiętajmy, że anemia jest tylko i wyłącznie objawem, natomiast przyczyn niedokrwistości może być bardzo wiele. Niektóre z nich mogą okazać się błahe, inne mogą zwiastować bardzo poważną chorobę.
Jeśli zauważysz u swojego psa utratę apetytu, apatię, mniejszą ochotę na zabawę, szybsze męczenie się, czy blade błony śluzowe, udaj się z nim do lekarza weterynarii na podstawowe badania krwi.
Uważnie obserwuj swojego pupila i przy jakichkolwiek niepokojących objawach czy odstępstwach od normy nie zwlekaj z wizytą w gabinecie. Pamiętaj, że w większości przypadków im szybciej zareagujesz, tym Twój przyjaciel ma większe szanse na powrót do zdrowia.
