Czym objawia się alergia u psa, jakie są jej rodzaje oraz co zrobić, gdy pojawi się uczulenie u psa, aby pomóc pupilowi? Na te i inne pytania odpowiada lekarz weterynarii.
Zmiany skórne u zwierząt są bardzo częstym powodem wizyty w gabinecie weterynaryjnym. Właściciele najczęściej zgłaszają się, ponieważ obserwują u swojego pupila intensywny świąd, który jest bardzo uciążliwy dla psa i może doprowadzić do samookaleczeń czy wtórnych infekcji bakteryjnych. Często przyczyną takich objawów okazuje się alergia u psa.
Jest to choroba nieuleczalna, możemy jedynie załagodzić jej objawy. Wymaga to jednak dużo cierpliwości ze strony właściciela oraz intensywnej współpracy z lekarzem prowadzącym. Co należy o niej wiedzieć?
Czym jest alergia?
Alergia u psa jest to patologiczna, nadmierna odpowiedź tkanek organizmu na oddziaływanie różnych substancji zwanych alergenami, polegająca na reakcji immunologicznej związanej z powstawaniem swoistych przeciwciał.
Przeciwciała, łącząc się z antygenem, doprowadzają do uwolnienia różnych substancji, tzw. mediatorów stanu zapalnego. Skutkuje to wyrzutem substancji wywołujących zapalenie i świąd.
Uczulenie u psa – rodzaje
Do najczęściej występujących alergii u psów należą:
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Atopowe zapalenie skóry jest genetyczną predyspozycją do wytwarzania specjalnej klasy przeciwciał (IgE) skierowanych przeciwko alergenom środowiskowym, czego wynikiem jest zapalno-świądowa choroby skóry.
W atopowym zapaleniu skóry obserwowane są predyspozycje rasowe. Obecnie za predysponowane do atopii uznaje się m.in. następujące rasy:
- bokser,
- cocker spaniel,
- dalmatyńczyk,
- buldog angielski,
- foksterier,
- labrador retriever,
- golden retriever,
- sznaucer miniaturowy,
- Yorkshire terier,
- chichuachua,
- white terrier,
- shi tzu,
- owczarek niemiecki,
- pudel,
- jamnik,
- doberman.
Alergia u psa – objawy AZS
Za typowy wiek, w którym u psa pojawiają się pierwsze objawy chorobowe, przyjmuje się okres od 6 miesiąca do 3 roku życia. Objawy alergii u psa mogą pojawić się także w późniejszym okresie. Najbardziej istotnymi symptomami AZS są silny świąd i występujące w związku z nim powikłania (otarcia, rany) oraz liczne dermatozy wtórne (wtórne zakażenia bakteryjne, grzybicze, problemy łojotokowe, zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego).
Jak do tej pory nie opracowano testów laboratoryjnych, które byłyby w stanie jednoznacznie potwierdzić lub też wykluczyć atopię i atopowe zapalenie skóry u psów. Dużą rolę w diagnostyce klinicznej choroby przypisuje się kryteriom diagnostycznym. Istnieje kilka kryteriów diagnostycznych, których nazwy wywodzą się od nazwisk opracowujących je naukowców. Spełnienie przez pacjenta kryteriów diagnostycznych należy interpretować jako podejrzenie atopowego zapalenia skóry, ale niezbędne jest dalsze wykluczenie innych chorób o podobnych objawach.
Kliniczne kryteria diagnostyczne AZS u psów według Willemse’a możemy podzielić na główne (świąd, umiejscowienie zmian – okolice pyska, łap, stawów skokowych, na powierzchni grzbietowej nadgarstków; przewlekłe nawracające zapalenia skóry, predyspozycja rasowa i rodzinna) oraz poboczne (początek choroby przed 3 rokiem życia, rumień twarzowej części pyska, zapalenie warg, obustronne bakteryjne zapalenie spojówek, powierzchowne ropne zapalenia skóry, nadpotliwość, dodatnie natychmiastowe wyniki w testach śródskórnych, wzrost specyficznych przeciwciał IgE, IgG).
Kontaktowe zapalenie skóry
Inaczej alergiczne lub podrażnieniowe kontaktowe zapalenie skóry jest wywołane bezpośrednim kontaktem z substancjami środowiskowymi. Zmiany najczęściej pojawiają się na słabo owłosionej skórze, przeważnie na brzuchu. Przedłużony kontakt prowadzi do rozszerzenia się zmian na przylegające okolice: brodę, brzuszną stronę małżowiny usznej, brzuszną stronę szyi, kończyny i cały brzuch.
Do alergii kontaktowej dochodzi, gdy zwierzę jest przez jakiś czas narażone na działanie czynników drażniących (w przypadku alergicznego zapalenia), a w przypadku podrażnieniowego zapalenia wystarczy pierwszy kontakt.
Na ogół oba rodzaje zapalenia utrzymują się długo, jednak zależy to od czasu ekspozycji, często stwierdza się też sezonowość choroby, szczególnie w przypadku alergenów czy czynników drażniących pochodzenia roślinnego. Objawy w ciężkim przebiegu choroby to rumień, obrzęk, czasami nawet nadżerki i owrzodzenia. Zwykle można dostrzec bardzo wyraźną granicę pomiędzy skórą zdrową a zmienioną. Świąd jest zmienny, może być niewielki lub bardzo intensywny.
Alergia lub nietolerancja pokarmowa
Ta alergia u psa to nadwrażliwość, która pojawia się na pokarm lub jego składniki. Alergia pokarmowa u psa może pojawić się w każdym wieku – od odstawionych szczeniąt, do starszych psów spożywających ten sam pokarm przez wiele lat. Choroba charakteryzuje się świądem niezwiązanym z sezonem. Świąd może być miejscowy lub uogólniony i zwykle obejmuje uszy, łapy, okolicę pachwinową lub pachową, pysk, szyję i krocze. Skóra często jest zaczerwieniona, może być obecna wysypka krostkowa. W wyniku samouszkodzeń mogą pojawić się wyłysienia, blizny, hiperpigmentację (zmiana zabarwienia skóry na ciemny kolor).
Powszechne jest wtórne powierzchowne ropne zapalenie skóry, zapalenie skóry wywołane przez Malessezia i zapalenie ucha zewnętrznego. Inne objawy to zapalenie skóry z wylizywania, przewlekły łojotok i nawracające ropno-urazowe zapalenie skóry. W 20-30% przypadków opisuje się objawy ze strony układu pokarmowego (np. częstsze oddawanie stolca, wymioty, biegunka, wzdęcia).
Alergia pokarmowa u psa – dieta
Dobrym testem rozpoznającym chorobę jest reakcja na hipoalergiczną dietę. Objawy poprawiają się po 10-12 tygodniach od rozpoczęcia diety przygotowywanej w domu lub komercyjnej (jedno źródło białka i węglowodanów). Dieta nie powinna zawierać składników pokarmowych wcześniej podawanych w pokarmie, podawanych w trakcie leczenia lub będących resztkami ze stołu, a także leków odrobaczających, aromatyzowanych, suplementów żywieniowych lub przysmaków (uszu świń, niewyprawionej skóry, ciastek dla psów, jedzenia ze stołu tj. sera lub masła orzechowego, w których podaje się tabletki).
Wołowina i nabiał są najpowszechniejszymi alergenami pokarmowymi. Inne często występujące alergeny to kurczak, jaja, soja, kukurydza i pszenica. Potem wykonuje się test prowokacyjny: objawy nawracające po kilku godzinach lub dniach od wprowadzenia podejrzanego alergenu do diety wskazują na alergię.
Uczulenie u psa – jak pomóc pupilowi?
Jak wspominałam na początku, uczulenie u psa jest chorobą nieuleczalną. Idealnie byłoby rozpoznać czynnik, który uczula naszego pupila i najzwyczajniej w świecie go unikać. Jest to proste w przypadku alergii kontaktowej lub pokarmowej. Wystarczy unikać czynnika drażniącego, pomocna może okazać się także karma dla psa alergika.
Jeśli chodzi o atopowe zapalenie skóry, to często nie jesteśmy w stanie wyeliminować czynnika wywołującego, którym mogą być np. grzyby, roztocza czy pyłki traw lub drzew. Skuteczne w tym przypadku może być zmniejszenie kontaktu z alergenem poprzez pozbycie się dywanów z domu, częstsze odkurzanie, stosowanie środków roztoczobójczych, stosowanie oczyszczaczy powietrza. Skuteczne może okazać się także odczulanie.
Alergia u psa. Co podać zwierzęciu?
Aby zmniejszyć reakcję zapalną, kiedyś używało się głównie terapii sterydowej. Obecnie istnieją już bezpieczniejsze leki, które nie mają tak dużo skutków ubocznych. Leczenie zależy od rodzaju alergii i dobierane jest zawsze przez lekarza weterynarii indywidualnie do przypadku.
Jeśli chodzi o AZS, skuteczne jest też leczenie miejscowe przy użyciu różnego rodzaju preparatów w postaci szamponów, sprayów czy chusteczek nawilżających, nasączonych specjalnymi preparatami. Leczenie alergii u psa trwa przez całe życie zwierzęcia i bardzo ważna jest tutaj współpraca między opiekunem zwierzęcia, a lekarzem weterynarii. Czasem potrzeba jest dosyć duża ilość czasu, aby dobrać najbardziej skuteczne leczenie, które spowoduje, że pacjent będzie miał komfortowe i spokojne życie.
Dlatego tak ważne jest, aby szczególnie dbać o psa z objawami uczulenia – odpowiednia terapia, pielęgnacja i karma dla psa alergika to podstawa.
