Zmiany skórne u zwierząt są coraz częstszym problemem u psów. Właściciele najczęściej zgłaszają się do weterynarza, ponieważ obserwują u swojego pupila intensywny świąd, który jest bardzo uciążliwy dla psa. Czasem może doprowadzić do samookaleczeń czy wtórnych infekcji bakteryjnych. Często przyczyną takich objawów okazuje się alergia u psa.
Data publikacji: 6 grudnia 2022
Alergie u psów są poważnym problemem, który dotyka coraz większą liczbę czworonożnych pacjentów. Są one dość powszechne, a dodatkowo właściciele często nie kojarzą symptomów u swoich zwierząt z alergią. Jest to spowodowane głównie tym, że alergie u psów mogą objawiać się inaczej niż u ludzi. Jak więc wygląda alergia u psa, jakie są jej rodzaje oraz co zrobić, gdy pojawi się uczulenie u psa, aby pomóc pupilowi? Na te i inne pytania odpowiada lekarz weterynarii.
Czym jest alergia?
Alergia u psa jest to patologiczna, nadmierna odpowiedź tkanek organizmu na oddziaływanie różnych substancji zwanych alergenami, polegająca na reakcji immunologicznej związanej z powstawaniem swoistych przeciwciał. Przeciwciała, łącząc się z antygenem, doprowadzają do uwolnienia różnych substancji, tzw. mediatorów stanu zapalnego. Skutkuje to wyrzutem substancji wywołujących zapalenie i świąd.
Uczulenie u psa – rodzaje
U psów wyróżnia się kilka rodzajów alergii, które mogą wpływać na ich zdrowie i samopoczucie. Najczęściej spotykane to alergie pokarmowe, które wywołane są reakcją na określone składniki diety, takie jak białka zwierzęce, zboża czy konserwanty. Innym typem są alergie kontaktowe, które występują w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z alergenami, np. chemikaliami, środkami czystości czy niektórymi materiałami. Psy mogą także cierpieć na alergie wziewne, spowodowane przez pyłki roślin, kurz, pleśń czy roztocza, które dostają się do organizmu poprzez drogi oddechowe. Wreszcie, alergie na ukąszenia owadów, takie jak pchły czy komary, mogą powodować intensywne swędzenie i podrażnienia skóry. Każdy z tych rodzajów alergii wymaga odpowiedniego rozpoznania i leczenia, aby poprawić komfort życia zwierzęcia.
Do najczęściej występujących alergii u psów należą:
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Atopowe zapalenie skóry jest genetyczną predyspozycją do wytwarzania specjalnej klasy przeciwciał (IgE) skierowanych przeciwko alergenom środowiskowym, czego wynikiem jest zapalno-świądowa choroby skóry.
W atopowym zapaleniu skóry obserwowane są predyspozycje rasowe. Obecnie za predysponowane do atopii uznaje się m.in. następujące rasy:
- bokser,
- cocker spaniel,
- dalmatyńczyk,
- buldog angielski,
- foksterier,
- labrador retriever,
- golden retriever,
- sznaucer miniaturowy,
- Yorkshire terier,
- chichuachua,
- white terrier,
- shi tzu,
- owczarek niemiecki,
- pudel,
- jamnik,
- doberman.
Alergia u psa – objawy AZS
Za typowy wiek, w którym u psa pojawiają się pierwsze objawy chorobowe, przyjmuje się okres od 6 miesiąca do 3 roku życia. Objawy alergii u psa mogą pojawić się także w późniejszym okresie. Najbardziej istotnymi symptomami AZS są silny świąd i występujące w związku z nim powikłania (otarcia, rany) oraz liczne dermatozy wtórne (wtórne zakażenia bakteryjne, grzybicze, problemy łojotokowe, zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego).
Jak do tej pory nie opracowano testów laboratoryjnych, które byłyby w stanie jednoznacznie potwierdzić lub też wykluczyć atopię i atopowe zapalenie skóry u psów. Dużą rolę w diagnostyce klinicznej choroby przypisuje się kryteriom diagnostycznym. Spełnienie przez pacjenta kryteriów diagnostycznych należy interpretować jako podejrzenie atopowego zapalenia skóry, ale niezbędne jest dalsze wykluczenie innych chorób o podobnych objawach.
Kliniczne kryteria diagnostyczne AZS u psów według Willemse’a możemy podzielić na główne (świąd, umiejscowienie zmian – okolice pyska, łap, stawów skokowych, na powierzchni grzbietowej nadgarstków; przewlekłe nawracające zapalenia skóry, predyspozycja rasowa i rodzinna) oraz poboczne (początek choroby przed 3 rokiem życia, rumień twarzowej części pyska, zapalenie warg, obustronne bakteryjne zapalenie spojówek, powierzchowne ropne zapalenia skóry, nadpotliwość, dodatnie natychmiastowe wyniki w testach śródskórnych, wzrost specyficznych przeciwciał IgE, IgG).
Kontaktowe zapalenie skóry
Inaczej alergiczne lub podrażnieniowe kontaktowe zapalenie skóry jest wywołane bezpośrednim kontaktem z substancjami środowiskowymi. Zmiany najczęściej pojawiają się na słabo owłosionej skórze, przeważnie na brzuchu. Przedłużony kontakt prowadzi do rozszerzenia się zmian na przylegające okolice. Obserwuj brodę, brzuszną stronę małżowiny usznej, brzuszną stronę szyi, kończyny i cały brzuch swojego psa.
Do alergii kontaktowej dochodzi, gdy zwierzę jest przez jakiś czas narażone na działanie czynników drażniących (w przypadku alergicznego zapalenia), a w przypadku podrażnieniowego zapalenia wystarczy pierwszy kontakt.
Na ogół oba rodzaje zapalenia utrzymują się długo, jednak zależy to od czasu ekspozycji, często stwierdza się też sezonowość choroby, szczególnie w przypadku alergenów czy czynników drażniących pochodzenia roślinnego. Objawy w ciężkim przebiegu choroby to rumień, obrzęk, czasami nawet nadżerki i owrzodzenia. Zwykle można dostrzec bardzo wyraźną granicę pomiędzy skórą zdrową a zmienioną. Świąd jest zmienny, może być niewielki lub bardzo intensywny.
Alergia lub nietolerancja pokarmowa
Ta alergia u psa to nadwrażliwość, która pojawia się na pokarm lub jego składniki. Alergia pokarmowa u psa może pojawić się w każdym wieku – od odstawionych szczeniąt, do starszych psów spożywających ten sam pokarm przez wiele lat. Choroba charakteryzuje się świądem niezwiązanym z sezonem. Świąd może być miejscowy lub uogólniony i zwykle obejmuje uszy, łapy, okolicę pachwinową lub pachową, pysk, szyję i krocze. Skóra często jest zaczerwieniona, mogą się pojawić krostki. W wyniku samouszkodzeń pojawiają się wyłysienia, blizny, hiperpigmentację (zmiana zabarwienia skóry na ciemny kolor).
Dieta dla psa alergika
Dobrym testem rozpoznającym chorobę jest reakcja na hipoalergiczną dietę. Objawy poprawiają się po 10-12 tygodniach od rozpoczęcia diety przygotowywanej w domu lub komercyjnej (jedno źródło białka i węglowodanów). Stąd dieta nie powinna zawierać składników pokarmowych wcześniej podawanych w pokarmie, podawanych w trakcie leczenia lub będących resztkami ze stołu, a także leków odrobaczających, aromatyzowanych, suplementów żywieniowych lub przysmaków (uszu świń, niewyprawionej skóry, ciastek dla psów, jedzenia ze stołu tj. sera lub masła orzechowego, w których podaje się tabletki).
Wołowina i nabiał są najpowszechniejszymi alergenami pokarmowymi. Inne często występujące alergeny to kurczak, jaja, soja, kukurydza i pszenica. Potem wykonuje się test prowokacyjny. Objawy nawracające po kilku godzinach lub dniach od wprowadzenia podejrzanego alergenu do diety wskazują na alergię.
Alergia u psa – jak pomóc pupilowi?
Uczulenie u psa jest chorobą nieuleczalną. Idealnie byłoby rozpoznać czynnik, który uczula naszego pupila i najzwyczajniej w świecie go unikać. Jest to proste w przypadku alergii kontaktowej lub pokarmowej. Wystarczy unikać czynnika drażniącego, pomocna może okazać się także karma dla psa alergika.
Jeśli chodzi o atopowe zapalenie skóry, to często nie jesteśmy w stanie wyeliminować czynnika wywołującego. Mogą nim być bowiem np. grzyby, roztocza czy pyłki traw lub drzew. Skuteczne w tym przypadku może być zmniejszenie kontaktu z alergenem. Jak to zrobić? Poprzez pozbycie się dywanów z domu, częstsze odkurzanie, stosowanie środków roztoczobójczych, stosowanie oczyszczaczy powietrza. Skuteczne może okazać się także odczulanie.
Alergia u psa. Co podać zwierzęciu?
Aby zmniejszyć reakcję zapalną, kiedyś używało się głównie terapii sterydowej. Obecnie istnieją już bezpieczniejsze leki, które nie mają tak dużo skutków ubocznych. Leczenie zależy od rodzaju alergii i dobierane jest zawsze przez lekarza weterynarii indywidualnie do przypadku.
Jeśli chodzi o AZS, skuteczne jest też leczenie miejscowe. Używa się różnego rodzaju preparatów w postaci szamponów, sprayów czy chusteczek nawilżających, nasączonych specjalnymi preparatami. Leczenie alergii u psa trwa przez całe życie zwierzęcia. Bardzo ważna jest tutaj współpraca między opiekunem zwierzęcia, a lekarzem weterynarii. Czasem potrzeba jest dosyć duża ilość czasu, aby dobrać najbardziej skuteczne leczenie, które spowoduje, że pacjent będzie miał komfortowe i spokojne życie.
Dlatego tak ważne jest, aby szczególnie dbać o psa z objawami uczulenia. Odpowiednia terapia, pielęgnacja i karma dla psa alergika to podstawa.
Przeczytaj również:
- Niestrawność u psa – przyczyny, objawy i leczenie
- Pies w kosmosie. Oto historia o słynnych psich astronautach
- Kochanego ciałka czasem za wiele, czyli czy Twój pies potrzebuje odchudzania?
Absolwentka Ochrony Środowiska Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
Weganka, interesuje się przyrodą, entomologią, ornitologią, dermatologią oraz żywieniem psów i kotów. Prywatnie właścicielka energicznego kundelka – Zorki.
