Sarplaninac, czyli pies pasterski z Szar Płaniny, to pasterska rasa w typie górskich molosów, która w Polsce jest niestety mało popularna. Psy tej rasy od wieków wykorzystywane są do pracy przy stadach na pograniczu obecnych Kosowa, Serbii, Albanii oraz Macedonii Północnej. Czy pies tej rasy nadaje się dla każdego? Koniecznie przeczytaj nasz artykuł.
Co to za rasa? Poznaj sarplaninaca
Sarplaninac to duży pies pasterski w typie górskich molosów, który został wyhodowany w górzystych rejonach dawnej Jugosławii. Nazwa tej rasy wzięła się od pasma górskiego Szar Płanina, które przebiega przez część Kosowa, Serbii, Albanii oraz Macedonii Północnej. Stąd FCI uznało za kraje pochodzenia zarówno Serbię, jak i Macedonię.
Owczarek jugosłowiański odznacza się proporcjonalną budową ciała, mocnym kośćcem oraz gęstą, długą i twardą szatą. Głowa sarplaninaca mierzy ok. 25 cm długości i jest proporcjonalna do tułowia; kufa jest krótsza od mózgoczaszki, szeroka u nasady i głęboka, ale ku nosowi zwęża się lekko. Oczy psa tej rasy są migdałowatego kształtu, zwykle ciemnej brązowej barwy i o spokojnym spojrzeniu. Uszy osadzone są na linii łączącej czubek nosa z wewnętrznym kątem oka, są wiszące, mają kształt litery V i są pokryte gęstym włosem. Głowa noszona jest na średniej długości szyi, która jest lekko wygięta, gruba i dobrze umięśniona. Kłąb psa jest średnio wyrażony; klatka piersiowa głęboka; zad średniej długości, opadający i dobrze umięśniony. Ogon jest długi – sięga przynajmniej stawu skokowego. Kończyny są proste, a chody długie i elastyczne.
Psy pasterskie, jak sarplaninac, charakteryzują się obfitym podszerstkiem oraz długą, twardą i przylegającą sierścią, która nie może być krótsza niż 7 cm, ale na kłębie mierzy miedzy 10 a 12 cm.
Sarplaninac jako jeden z niewielu psów pasterskich może mieć umaszczenie inne niż białe. Dopuszczalne jest ubarwienie jednolite od białego do ciemnobrunatnego, które wygląda jak czarne.
Jak wybrać dobrą hodowlę sarplaninaca?
Wybranie sprawdzonej hodowli ma wpływ na zgodność psa ze wzorcem rasy, a także jego zdrowie. Psy pochodzące od hodowców, którzy skupiają się na hodowli, a nie jedynie na chowie, charakteryzują się lepszymi genami, co zmniejsza ryzyko problemów zdrowotnych.
Jak wyszukać renomowaną hodowlę sarplaninaca? Zacznij od wyszukiwarki oddziałów Związku Kynologicznego w Polsce, która znajduje się na ich stronie internetowej. Znajdź oddział w swoim regionie i poproś o listę zarejestrowanych hodowców tej rasy psów.
Wybierając hodowlę, zwróć uwagę na osiągnięcia rodziców szczeniąt, częstość miotów i opinie klientów o hodowli. Możesz również skonsultować się z właścicielami psów tej rasy w grupach pasjonatów na mediach społecznościowych.
Gdy zdecydujesz się na konkretną hodowlę, umów się na spotkanie z hodowcą. Podczas wizyty sprawdź warunki życia matki i szczeniąt, zapytaj również o badania reproduktora i suki, a także o dietę szczeniąt. Przed spotkaniem sprawdź niedopuszczalne wady rasy, które określa wzorzec i oceń, czy nie występują u szczeniąt.
Przy podpisywaniu umowy kupna hodowca powinien wręczyć Ci metrykę, która posłuży do wyrobienia rodowodu dla twojego owczarka jugosłowiańskiego. Hodowca powinien również dostarczyć książeczkę zdrowia szczeniaka. Dobre hodowle oddają szczeniaki zawsze z wyprawką dla psa.
Koszty utrzymania sarplaninaca
Zakup psa od hodowcy to dopiero pierwszy wydatek, który Cię czeka. Kolejnym będzie skompletowanie wyprawki dla psa dużej rasy. Podane niżej ceny są orientacyjne.
| Element wyprawki | Szacowana cena (PLN) dla psa dużej rasy |
| Legowisko (większe) | 200 |
| Miski na jedzenie i wodę | 60 |
| Smycz (mocniejsza) | 50 |
| Obroża (solidniejsza) | 30 |
| Szczotka do sierści | 35 |
| Zabawki (większe, trwalsze) | 80 |
| Kosmetyki do pielęgnacji | 60 |
| Transporter (większy) | 180 |
To jednak nie koniec, ponieważ do tego dochodzą jeszcze stałe koszty utrzymania psa. Przykładowo, karma dla dużej rasy psów, wysokiej jakości, sucha, może kosztować nawet 400 zł za 12 kg worek. Do tego należy również doliczyć cenę produktów higienicznych, np. płynu do higieny jamy ustnej; przekąsek; środków na odrobaczanie; czy wizyt u lekarza weterynarii.
Pochodzenie i historia sarplaninaca
Pies z Szar Płaniny od wieków hodowany był w południowo-wschodnich, górzystych obszarach byłej Jugosławii. Pies ten pochodzi o molosów, które na Bałkany przybyły wraz z plemionami Kumanów. Dokładne pochodzenie rasy nie jest jednak znane.
W przeszłości psy w tym typie określane były jako owczarki iliryjskie, a nazwa ta obowiązywała jeszcze za czasów Cesarstwa Rzymskiego. Taką też nazwę zapisano we wzorcu rasy, który został zaaprobowany przez FCI w 1939 roku. Po zakończeniu drugiej wojny światowej, na wniosek Związku Kynologicznego Jugosławii dokonano zmiany nazwy we wzorcu na jugosławiański pies pasterski z Szar Płaniny. Z kolei po rozpadzie Jugosławii nazwę zmieniono kolejny raz – na psa pasterskiego z Szar Płaniny.
Charakter sarplaninaca
Sarplaninac to pies wyrównany, pewny siebie i nieprzekupny, który doskonale służy jako obrońca stada. Mimo powierzchownego braku wylewności, psy tej rasy mocno przywiązują się do swoich opiekunów.
Nie jest to pies napastliwy, wręcz przeciwnie, w jego temperamencie dominuje spokojne i zrównoważone usposobienie. Jest to jednocześnie inteligentny stróż, który do obcych ludzi podchodzi z dużą podejrzliwością. Sarplaninac pozbawiony jest instynktu łowcy – to pies do stróżowania o bardzo samodzielnym i niezależnym usposobieniu.
Sarplaninac to nie jest typowy pies domowy – wręcz przeciwnie. To rasa, która powinna pracować przy stadzie bądź zajmować się stróżowaniem na wytyczonym terenie. Pies ten dobrze znosi samotność, łatwo się uczy, jest samodzielny, nie ma skłonności do niszczenia, czy ucieczek.
W stosunku do swojego stada, a więc i innych zwierząt gospodarskich jest bardzo opiekuńczy. Schronienie przy nim znajdą również domowe koty i inne psy. Jest to rasa, która może żyć u boku rodziny z dziećmi, osób starszych, ale przede wszystkim jej przeznaczeniem jest praca przy stadzie, jako jego obrońca.
Zdrowie i długość życia
Psy górskie w typie molosów to stosunkowo zdrowe zwierzęta. Nie inaczej jest w przypadku psa z Szar Płaniny. Dobrze pielęgnowany pies może żyć nawet do 13 lat, co jest imponującym wynikiem, jak na psa dużej rasy. Sarplaninac bardzo dobrze znosi zimowe warunki pogodowe. Latem pies powinien mieć jednak dostęp do zacienionego miejsca i świeżej wody. Mimo dobrego zdrowia, jak większość dużych ras, psy te mogą cierpieć na dysplazję stawów biodrowych, zwichnięcia rzepki, czy skręt żołądka.
Jak karmić sarplaninaca?
Jak w przypadku każdej rasy psów odpowiedzialny opiekun powinien dostosować karmę do wieku psa, jego aktywności oraz ewentualnych problemów zdrowotnych.
W przypadku psów ras dużych i olbrzymich karma dla szczeniąt nie powinna być nadmiernie kaloryczna, by nie prowokować zbyt szybkiego wzrostu, gdyż może to mieć negatywny wpływ na kondycję stawów.
Dodatkowo należy pamiętać, że pies pracujący powinien być karmiony zimą pokarmem o wyższej kaloryczności, co jest mu potrzebne do utrzymania stałej temperatury ciała. W zimie przynajmniej jeden z posiłków powinien być ciepły. Karma powinna cechować się wysoką strawnością oraz zawartością wysokiej jakości białka pochodzenie zwierzęcego.
Sarplaninaca można karmić 3 razy dziennie.
Jak pielęgnować psa pasterskiego?
W przypadku psów, które spędzają cały rok poza domem pielęgnacja nie jest uciążliwa. W okresie linienia, które odbywa się wiosną i jesienią należy pomóc psu pozbyć się martwej sierści, wyczesując go dwa-trzy razy w tygodniu.
Kąpiele psa pracującego przy stadzie powinny być ograniczone do minimum – wystarczą raz na pół roku. Dla zapewnienia psu odpowiedniej opieki mimo wszystko zalecane jest, by wykonywać przegląd oczu, uszu i łap raz w tygodniu.
Warto również zapewnić psu specjalne gryzaki dentystyczne, które wspomogą higienę jamy ustnej.
Jak szkolić sarplaninaca?
Wysoka inteligencja oraz spokojne usposobienie wcale nie oznaczają, że ułożenie sarplaninaca będzie łatwe. Jest to rasa pasterska – bardzo samodzielna o umiejętności podejmowania samodzielnych – najlepszych decyzji. Z tego względu psy z hodowli powinny być socjalizowane już w niej. W dalszej kolejności to opiekun powinien kontynuować proces wychowania, aż do osiągnięcia przez psa gotowości do pracy przy stadzie.
Najlepsze imiona dla sarplaninaca
Wybór imienia dla psa nie powinien być przypadkowy. Imię powinno odzwierciedlać osobowość i charakter psa. Duże psy pasterskie często są odważne, lojalne i inteligentne. Imię, które podkreśla te cechy, będzie idealne. Wybieraj imię, które łatwo wymówić. Pamiętaj, że będziesz go używać często, zwłaszcza podczas treningów i spacerów. Krótsze imiona są zazwyczaj lepsze, ponieważ psy szybciej na nie reagują. Jedno- lub dwusylabowe imiona są najbardziej efektywne.
Imię dla psa
- Thor – imię nordyckiego boga burzy, idealne dla silnego i potężnego psa.
- Hercules – po greckim bohaterze, znanym z niezwykłej siły i odwagi.
- Rocky – nawiązanie do nieugiętego charakteru i siły, jak w słynnym filmie.
- Atlas – po tytanie z mitologii greckiej, który dźwigał niebo, symbol siły i wytrzymałości.
- Brutus – imię z historii rzymskiej, kojarzące się z siłą i majestatem.
Imię dla suczki
- Athena – imię greckiej bogini mądrości i wojny, pasuje do inteligentnej i silnej suczki.
- Freya – nordycka bogini miłości i piękna, ale także wojny i śmierci, łącząca delikatność z siłą.
- Luna – oznaczające księżyc, idealne dla tajemniczej i eleganckiej suczki.
- Venus – po rzymskiej bogini miłości i piękna, podkreślające urodę i wdzięk.
- Gaia – imię matki Ziemi w mitologii greckiej, symbolizujące siłę natury i życia.
FAQ dotyczące sarplaninaca
Ile kosztuje sarplaninac?
Sarplaninac z hodowli kosztuje ok. 3000-4000 zł.
Jak sarplaninac zachowuje się wobec obcych?
Sarplaninac to pies ostrożny i nieufny wobec obcych. Jest to zachowanie typowe dla psów pasterskich i stróżujących. Pies nie będzie jednak agresywny bez powodu.
Bibliografia
zkwp.pl/wzorce/41.pdf
fci.be/en/nomenclature/YUGOSLAVIAN-SHEPHERD-DOG-SHARPLANINA-41.html
Przeczytaj również:
