Rytmiczne poruszanie łapami, rozchylający się delikatnie pysk, marszczący się jak podczas węszenia nos. A może niespokojne przebieranie kończynami i głośne warczenie? Z pewnością nieraz zaobserwowałeś takie zachowanie u swojego śpiącego czworonoga. Myślałeś wtedy, że właśnie przeżywa on swoją senną przygodę albo przeciwnie – śni mu się jakiś koszmar? Wyjaśniamy, czy psy mają sny. Ta odpowiedź może Cię zaskoczyć!
Czy wiesz, że w czasie jednej doby przeciętny psiak poświęca aż 15 godzin na sen? Pies urządza sobie w ciągu dnia bowiem również rozliczne drzemki. Długość snu konkretnego czworonoga zależna jest jednak zarówno od jego wieku i gabarytów, jak i rasy oraz stanu zdrowia.
Z badań wynika, że psy dużych ras śpią o wiele dłużej niż te mniejsze; również szczeniaki i seniorzy potrzebują znacznie więcej odpoczynku niż czworonogi w średnim wieku. W przypadku szczeniąt będzie to niekiedy nawet 20 godzin na dobę! Dlaczego? Ponieważ przyswajają one ogromną ilość nowych bodźców i muszą się po tym odpowiednio zregenerować.
Także chore psiaki i ciężarne suki potrzebują więcej odpoczynku od psów pełnych wigoru. U starszych czworonogów sen może być również zaburzony rozmaitymi schorzeniami, jak np. bólami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, stawów czy bólami reumatycznymi. Niektóre rasy cierpią z kolei na niezbyt przyjemne dolegliwości – bezdech zaburza bardzo często sen buldogom angielskim oraz shar peiemu. Jak zatem widzisz, nie wszystkie psiaki śpią w ten sam sposób i z tą samą regularnością. Ale czy psy mają sny, gdy kładą się do swojego legowiska?
Czy psy mają sny? Rozwiewamy wątpliwości!
Rok 2001. Matthew Wilson i Kenway Louie z Instytutu Technologicznego w Massachusetts przeprowadzają serię badań na szczurach. Naukowcy trenują je pod kątem wydostawania się z labiryntów. W trakcie tego zajęcia za pomocą elektrod badana jest aktywność hipokampu – obszaru mózgu związanego z tworzeniem i przechowywaniem wspomnień. Następnie badacze analizują aktywność neuronów szczurów podczas snu. Jaki otrzymują wynik? Okazuje się, że aktywność neuronów jest bardzo podobna podczas treningów, jak i fazy REM. Konkluzja? Szczury prawdopodobnie odtwarzały podczas snu to, czego nauczyły się przez dzień. A skoro budowa anatomiczna psiego mózgu jest znacznie bardziej skomplikowana, inni naukowcy wysuwają wniosek, na temat tego, czy psy mają sny. I odpowiadają na to pytanie twierdząco!
Chociaż więc ostatecznego dowodu na psie sny nie odkryto, uznaje się w świecie nauki, że tak właśnie jest. I tu pojawiają się oczywiście porównywania do ludzi. Sen człowieka dzieli się na dwie główne fazy: NREM i REM. Pierwsza z nich posiada trzy mniejsze etapy: zasypianie, sen płytki i sen głęboki, których celem jest przygotowanie nas do fazy REM. Wtedy właśnie ciało jest dosłownie sparaliżowane, a mózg wypoczywa. I właśnie w tym czasie pojawiają się sny.
Czy psy śnią jak ludzie? U czworonogów również możemy wyróżnić dwie główne fazy snu – zwykłą oraz analogiczną do naszej, fazę REM, która zwana jest również snem paradoksalnym. I na tym podobieństwa się kończą. Pierwsza różnica bowiem w snach psich i ludzkich to szybkość następowania po sobie kolejnych etapów. Czy wiedziałeś, że psy potrzebują znacznie mniej czasu niż my na zapadnięcie w stan snu głębokiego? Zazwyczaj zajmuje im to zaledwie od 10 do 20 minut!
Jak rozpoznać psi sen? Pies zaczyna się poruszać!
Oddech Twojego pupila staje się płytszy i nieregularny. Pojawiają się również dziwne skurcze mięśni, a co za tym idzie – także różne niekontrolowane ruchy. Czworonóg może także wydawać dźwięki i bardzo energicznie poruszać łapami. To znak, że wszedł w fazę REM i zaczyna śnić. Właśnie w zachowaniu psiaka podczas snu naukowcy znaleźli kolejny dowód na to, że psy mają marzenia senne. Jaki?
Jeśli przyjrzysz się psiakowi wystarczająco uważnie, dostrzeżesz jego poruszające się pod zamkniętymi powiekami gałki oczne. To najbardziej charakterystyczny objaw śnienia i świadczy on o wejściu w fazę snu paradoksalnego. Dlaczego tak się dzieje? Badacze odpowiadają: psiaki patrzą wtedy na śnione sceny, jakby były one prawdziwymi obrazami świata. Kiedy przebudzimy na tym etapie snu człowieka, zawsze twierdzi on, że coś mu się śniło. Skoro więc u ludzi tak jest, to bardzo prawdopodobne, że u psiaków również!
O czym śnią psy? Kilka teorii
Znasz już odpowiedź na pytanie, czy psy mają sny. Czas zatem na rozstrzygnięcie kolejnej kwestii: skoro posiadają marzenia senne, to jakie? O czym śnią psy? Zdaniem dr Deirdry Barrett, psycholożki klinicznej i ewolucyjnej na wydziale medycyny Uniwersytetu Harvarda, czworonogi śnią o rzeczach, które dzieją się w ciągu dnia, a więc o swoich codziennych aktywnościach. Badaczka dodaje również, że przed oczami czworonogów ukazuje się niemal zawsze twarz właściciela i to w jego kontekście pojawiają się obrazy rozrywki lub przeciwnie – drażnienia. Jak mówi Barrett: „Jeśli Twój piesek przebiera intensywnie łapami to znak, że wizualizuje sobie zabawę z tobą albo dokuczanie Ci”.
Z kolei dr Stanley Coren, emerytowany profesor wydziału psychologii Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej oraz autor książki „Czy psy mają sny? Prawie wszystko, co Twój pies chciałby, żebyś wiedział”, twierdzi, że psy śnią tylko o konkretnych psich sprawach. Zgadza się więc z dr Barret, ale precyzuje: „Wyżły najpewniej śnią o polowaniu na ptaki, a Dobermany o gonieniu włamywaczy”. Dodaje również, że znaczenie nie tylko dla ilości snu, ale także częstotliwości śnienia ma wielkość psa – mniejsze rasy śpią krócej, ale śnią częściej, ponieważ wszystkie fazy snu mają krótsze niż czworonogi większe. Tak więc małe czworonogi mogą śnić o bieganiu nawet co 10 min, natomiast już niemieckie dogi będą miały tę przyjemność co ok. 90 minut!
Chociaż zdania są podzielone, badacze zgadzają się co do tego, o czym śnią psy-szczeniaki. Charakterystyczny odruch ssania i poruszanie pyszczkiem ma tu świadczyć o wyobrażeniu sobie jedzenia. Wygląda więc na to, że odpowiedź na pytanie o czym śnią psy dorosłe wciąż pozostaje otwarte.
Głęboki sen. Pies wybudzony to pies rozdrażniony!
Mimo różnic w poglądach, naukowcy podkreślają istotną rolę fazy REM dla regeneracji i wypoczynku wszystkich psiaków. Z tego też powodu kategorycznie odradzają oni wybudzanie pupila, gdy widzisz, że niespokojnie się poruszył. A co jeśli miał akurat koszmar? Badacze twierdzą, że psy śnią od dawna, a więc umieją sobie radzić z nawet najgroźniejszymi przeciwnikami podczas snu.
Pamiętaj bowiem, że przy nagłym wybudzeniu granica między jawą a snem zaciera się i nawet spokojny zwierzak może nagle zaatakować. Warto więc nauczyć dzieci, by nie przeszkadzały śpiącemu psiakowi. Jak zatem budzić pupila? Wystarczy zawołać go spokojnym głosem. Jeśli jednak nie musisz, nie rób tego. Głęboki sen pozwala na poprawę procesów trawienia, sprzyja relaksowi, regeneruje mięśnie, przywraca siły oraz – tak, jak i nam – poprawia po prostu samopoczucie!
Już wiesz, czy psy mają sny. Zapewnij im więc odpowiednią do spania przestrzeń!
Czy psy śnią? Tak! Czy psy mają sny! Tak! Niezależnie od tego, o czym natomiast śnią, muszą mieć odpowiednie warunki do spania. Zwróć więc uwagę na to, czy posłanie Twojego pupila stoi w odpowiednim miejscu, które jest z jednej strony stosunkowo zaciszne, ale z drugiej – nie izoluje psiaka od rodziny.
Aby drzemka Twojego czworonoga była udana, zapewnij mu też aktywny dzień pełen pozytywnych wrażeń i podziel się z nami swoim doświadczeniem. Jak chronisz swojego pupila przed stresującymi sytuacjami? Jakie zabawy mu organizujesz? Jak dbasz o jego zdrowy sen? Czekamy na Twoje opowieści!
