Jakie są przyczyny zaparć u psa? Co robić, kiedy pies ma zaparcia? Czy od razu trzeba udać się do lekarza weterynarii, jeśli pies ma problemy z wypróżnianiem? Na te wszystkie pytania odpowiadam w poniższym artykule.
Co to jest zatwardzenie u psa?
Prawidłowo zbilansowana dieta jest kluczowa, jeżeli chodzi o zdrowie naszych psów. Piękna, lśniąca sierść, duża aktywność naszego pupila, apetyt, regularność wypróżnień, kał o odpowiedniej konsystencji, czy brak wzdęć i gazów świadczą o tym, że karma jest prawidłowo dobrana. A co dzieje się, gdy u psiaka pojawią się problemy żołądkowo-jelitowe, takie jak wymioty, biegunki czy zaparcia. I czym są te ostatnie?
Zaparcie, zatwardzenie i obstrukcja to synonimy, które określają utrudnione oddawanie kału, zmniejszoną częstość oddawania kału, gromadzenie się kału w okrężnicy/prostnicy.
A jak często pies powinien oddawać kał? Częstość wypróżniania u psa nie jest ściśle określona, jednak większość zwierząt oddaje kał co najmniej raz dziennie. Ponieważ wahania osobnicze są jednak stosunkowo duże, za nieprawidłowe powinno się uważać zmniejszenie częstotliwości wypróżnień, a nie ich liczbę.
Opróżnianie u psa. Jak to działa?
Czas opisać mechanizm wypróżniania u czworonożnych pupili. Skurcze odcinkowe mieszają odchody, pozwalają także na wydajniejsze wchłanianie zwrotne wody i regulację zawartości elektrolitów. Z tego powodu czas pasażu przez jelito się wydłuża. Ruch treści w kierunku doodbytniczym jest niewielki. Dopiero tzw. ruchy masowe, czyli obkurczanie się dużych fragmentów okrężnicy, przesuwają kał.
Gdy masy kałowe przesuwane są do prostnicy, jej ściana ulega rozszerzeniu. Stymulowany na drodze łuku odruchowego zwieracz wewnętrzny zaciska się mocniej, co zapobiega oddawaniu kału. Do prostnicy dostaje się coraz więcej kału i ściana dalej ulega rozszerzeniu. Proces ten trwa do momentu, w którym osiągnięty zostaje poziom podrażnienia, wtedy następuje wydalenie kału.
Wypróżnienie możliwe jest także przez świadome rozluźnienie zwieracza zewnętrznego i pracę tłoczni brzusznej. Przemieszczanie się kału podlega prawom parcia i oporu. Do zaparć dochodzi natomiast wtedy, kiedy ciśnienie okrężnicy, przy którym masy kałowe mogą być transportowane, jest mniejsze niż opór (np. prostnicy).
Zatwardzenie u psa – przyczyny
Jak już wiemy, ruch kału odbywa się w następstwie parcia i oporu. Zwiększenie oporu może mieć przyczyny pozaścienne oraz związane ze ścianą jelita lub jego światłem. Przyczyną zatwardzenia u psa mogą być:
- złamania miednicy,
- powiększenie prostaty,
- nowotwory miednicy/odbytu,
- przepuklina kroczowa,
- zwężenie okrężnicy,
- nowotwór okrężnicy/prostnicy,
- atrezja odbytu.
Osobną grupą procesów powodujących zwiększony opór są stany bólowe związane z oddawaniem kału. Wypróżniając się, zwierzę odczuwa ból, stara się więc tego unikać. W takim przypadku zazwyczaj związane jest to ze schorzeniami krocza, takimi jak przetoki odbytu, zapalenie zatok przyodbytowych, ropień zatoki przyodbytowej, czy rany kąsane.
Kolejną przyczyną zaparć mogą być ciała obce (kości, piasek, sierść), a nawet czynniki środowiskowe – np. brak spokoju przy oddawaniu kału. Obniżone ciśnienie w okrężnicy może pojawić się przy problemach nerwowo-mięśniowych, np. choroby odcinka L4-S3 rdzenia kręgowego, przy zespole końskiego ogona, wypadnięciu jądra miażdżystego, nowotworach oraz deformacjach – wady kręgosłupa, zapalenie zwojów nerwowych i nerwów okrężnicy.
Kolejne przyczyny obniżonego ciśnienia w okrężnicy to przyczyny wewnątrzwydzielnicze, takie jak niedoczynność tarczycy, pierwotna nadczynność przytarczyc, czy nadczynność kory nadnerczy. Zatwardzenie u psa może pojawić się także przy podawaniu niektórych leków, takich jak leki antycholinergiczne, opiaty, środki kontrastowe zawierające siarczan baru.
Zaparcia u psa – objawy
Pies, który ma problem z oddaniem kału, jest z reguły niespokojny, domaga się częstszych spacerów, przyjmuje charakterystyczną postawę do oddawania kału, jednak albo wydala bardzo małą ilość suchego i twardego kału, albo w ogóle nic nie jest w stanie wydalić.
Podczas tych czynności może piszczeć, stękać i denerwować się. Może zachowywać się nieswojo z powodu bolesnych skurczów brzucha, które powodują zaparcia u psa. Jak pomóc pupilowi?
Jak widzimy, przyczyn zaparć może być bardzo wiele. Jeśli zauważysz, że Twój pupil ma problem z oddaniem kału, udaj się do lekarza weterynarii. Niektóre przyczyny zaparć są bardzo błahe i szybko wszystko wraca do normy, nawet bez pomocy specjalisty, jednak zdarza się, że problem jest dużo bardziej poważny.
Zatwardzenie u psa – domowe sposoby
Jak pomóc psu w domu, zanim udamy się do lekarza weterynarii?
- Zachęć psa do wypicia większej ilości wody
Możesz dodać wodę do jego ulubionej mokrej karmy lub spróbować podać wodę doustnie za pomocą łyżeczki czy strzykawki – powoli, małymi porcjami, żeby nie doszło do zachłyśnięcia.
- Dodaj do jedzenia więcej błonnika
Może to być ugotowany, razowy makaron lub ugotowane warzywa. Można też podać karmę komercyjną ze zwiększoną ilością błonnika lub dosypać błonnik w proszku do jedzenia.
- Podaj psu laktulozę
Laktuloza jest niewchłanialnym środkiem przeczyszczającym, metabolizowanym przez bakterie okrężnicy do kwasu mlekowego i innych kwasów organicznych, które wywierają efekt osmotyczny i stymulują wydzielanie płynu okrężniczego i ruchy propulsywne. Laktuloza podawana jest w postaci syropu co 8-12 godzin w dawce 1-3 ml/kg m.c. doustnie. Efekt działania pojawia się po 6 godzinach od podania, a miejscem działania jest jelito grube. Laktuloza jest bardzo bezpiecznym lekiem, nawet w przypadku długotrwałego stosowania.
- Dodaj do karmy trochę oleju np. rzepakowego lub słonecznikowego
To także powinno pomóc psu przy zaparciu. Pamiętaj, żeby nie dawać zbyt dużo oleju, aby nie doprowadzić do gwałtownego wydalania kału.
- Spróbuj podać psu czopek doodbytniczy
Można je stosować jako zamiennik lewatyw. Niestety większość psów nie chce współpracować z właścicielem przy próbie aplikacji czopka do odbytu, co sprawia, że ich zastosowanie jest rzadkie. Jeśli pies nie protestuje, można podać mu 1-3 czopków pediatrycznych glicerynowych doodbytniczo.
Jeśli żadna z tych metod nie podziałała, pies odmawia jedzenia i współpracy lub jeśli nie chcesz eksperymentować na własną rękę, udaj się z psem do lekarza weterynarii.
Co na zatwardzenie u psa? Wizyta w gabinecie weterynaryjnym
Lekarz weterynarii przeprowadzi dokładny wywiad, badanie kliniczne oraz rektalne. Niektóre zwierzęta wymagają do takiego badania sedacji. Podczas badania lekarz zwróci uwagę na okolicę odbytu – zatoki przyodbytowe, przetoki okołoodbytnicze, pierścień odbytowy, przebieg prostnicy, powierzchnię prostnicy, miednicę, prostatę i cewkę moczową.
Kolejne badanie to badanie neurologiczne. W przypadku złego stanu ogólnego należy wykonać badanie krwi i moczu, czasem konieczne są także badania obrazowe. Jeśli jest taka potrzeba, lekarz weterynarii wykona lewatywę. Leczenie może być bardzo różne, wszystko zależy od przyczyny, która spowodowała zaparcia u psa.
Profilaktyka. Co robić, kiedy problem nawraca i pies ma zatwardzenie?
Jeśli u Twojego psa problem zaparć nawraca, ważne może być podawanie doustnych środków przeczyszczających, jednak ich działanie jest ograniczone. Żywienie bogate we włókno może pobudzić motorykę jelit, ponieważ przyspiesza pasaż treści jelitowej, zwiększa zawartość wody w kale, a także częstość oddawania kału.
Można stosować celulozę, metylocelulozę lub babkę płesznik w postaci dostępnych bez recepty dodatków. Do leków pobudzających perystaltykę jelita grubego należy ranitydyna, nizatydyna. Warto też wybrać środki rozluźniające, takie jak laktuloza lub bisakodyl.
Pamiętajmy, że przy takich przypadłościach jak zaparcia najważniejsza jest odpowiednia dieta i wartościowa karma dla dorosłych psów. Badania pokazują, że większą skłonność do zaparć mają psy karmione dietami domowymi – są to diety najczęściej niedoborowe, nieprawidłowo zbilansowane i ze zbyt małą ilością błonnika. Jak tego uniknąć? Warto dla swojego pupila wybrać odpowiednią karmę, która nie tylko zaspokoi jego apetyt, ale i zadba o jego samopoczucie.
Przeczytaj również:
- Pies policyjny – rasy, które „pracują” w policji. 7 najlepszych ras
- Czy warto podawać psu superfoods? Wyjaśniamy!
- Co zrobić gdy pies zjadł grzyba? Grzyby bezpieczne i trujące dla psów
Absolwentka Ochrony Środowiska Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
Weganka, interesuje się przyrodą, entomologią, ornitologią, dermatologią oraz żywieniem psów i kotów. Prywatnie właścicielka energicznego kundelka – Zorki.
