Trzustka to niezwykle ważny narząd, który pełni wiele funkcji kluczowych dla funkcjonowania kociego organizmu. Trzustka odpowiada za trawienie i regulację poziomu glukozy we krwi. U kotów, tak jak u ludzi, czasem dochodzi do jej zapalenia.
Zapalenie trzustki u kota może prowadzić do poważnych powikłań, wyniszczenia organizmu, a nawet zagrożenia życia. Niestety ta podstępna choroba jest często niedostrzegalna na początku. Jakie są objawy zapalenia trzustki u kota i czy można je wyleczyć? Odpowiadamy!
Budowa i funkcja trzustki. Co robi trzustka?
Aby zrozumieć czym jest zapalenie trzustki u kota, musimy poznać jej budowę i funkcję. Trzustka to narząd gruczołowy w kształcie litery V, który przylega do ściany brzucha kota w okolicy żołądka i dwunastnicy. Zbudowana jest z dwóch części: zewnątrzwydzielniczej i wewnątrzwydzielniczej.
Jak działa trzustka kota? Część wewnątrzwydzielnicza jest odpowiedzialna za produkcję hormonów (m.in. insulinę, glukagon i somatostatynę). Wydziela ona produkowane przez siebie hormony do krwioobiegu, którym są transportowane po całym organizmie. Zbudowana jest z komórek zwanych wysepkami Langerhansa.
Z kolei część zewnątrzwydzielnicza pełni przede wszystkim funkcje metaboliczne. Wydziela ona sok trzustkowy zawierający enzymy niezbędne do trawienia białek, tłuszczy i węglowodanów. Sok trzustkowy za pomocą przewodów trzustkowych jest transportowany do dwunastnicy – początkowego odcinka jelita cienkiego. Zapalenie trzustki u kota najczęściej dotyczy części zewnątrzwydzielniczej.
Co powoduje zapalenie trzustki u kota?
Przyczyny zapalenia trzustki u kota nie zawsze są możliwe do ustalenia, często bowiem wiele czynników nachodzi na siebie i kumuluje się. Na zapalenie trzustki o nieznanym podłożu mówimy, że jest zapaleniem idiopatycznym.
Zapalenie trzustki tak naprawdę może wystąpić u kotów w każdym wieku i bez względu na płeć. Jednakże można wymienić pewne grupy ryzyka rozwoju choroby. Najczęstsze przyczyny zapalenia trzustki u kotów to:
Do innych przyczyn zapalenia trzustki zaliczamy również:
- nieprawidłowa dieta, obfita w tłuszcze,
- infekcja bakteryjna lub wirusowa,
- zatrucie trującymi roślinami lub lekami (zwłaszcza tymi przeznaczonymi dla ludzi).
- toksoplazmoza oraz obecność pasożytów,
- niedokrwienie i niedotlenie narządu wskutek chwilowego spadku ciśnienia (np. w czasie operacji),
- powikłania po upadku lub wypadku komunikacyjnym, a także zaklinowaniu się w uchylonym oknie (tzw. zespół uchylonego okna).
Objawy zapalenia trzustki u kota
Koty to zwierzęta, które dobrze maskują swoje problemy zdrowotne i mogą przez długi czas nie zdradzać żadnych widocznych oznak choroby. W efekcie pierwsze symptomy bywają zauważalne dopiero wtedy, gdy choroba jest zaawansowana, a trzustka uległa znacznemu uszkodzeniu – nawet w 90%! Objawy zapalenia trzustki u kota różnią się również w zależności od tego, czy mamy do czynienia z ostrym, czy przewlekłym zapaleniem trzustki.
Ostre zapalenie trzustki
Ostre zapalenie trzustki charakteryzuje się nagłym i ciężkim przebiegiem. Objawy ostrego zapalenia trzustki u kota mogą być dramatyczne, choć czasem pozostają niespecyficzne. Do najczęstszych należą:
- Ból brzucha, który koty potrafią ukrywać; dopiero podczas badania palpacyjnego mogą wokalizować lub protestować.
- Wymioty – nierzadko powtarzające się i nasilające.
- Żółtaczka – zażółcenie błon śluzowych, skóry i oczu, będące wynikiem uszkodzenia wątroby lub przewodów żółciowych.
- Ślinotok, anemia, spadek temperatury ciała.
- Zachowanie wskazujące na dyskomfort – kot unika dotyku w okolicy brzucha, przyjmuje nietypowe pozycje podczas leżenia, protestuje przy próbie podnoszenia.
Ostre zapalenie trzustki jest stanem zagrażającym życiu, dlatego wymaga pilnej interwencji weterynaryjnej.
Przewlekłe zapalenie trzustki
Przewlekła forma choroby rozwija się stopniowo, a objawy są bardziej subtelne i trudniejsze do zauważenia. Jak rozpoznać przewlekłe zapalenie trzustki u kota?
- Apatia i osowiałość – kot jest mniej aktywny, wyraźnie stroni od zabawy.
- Problemy z jedzeniem – brak apetytu, wybrzydzanie przy posiłkach, a w dłuższej perspektywie utrata masy ciała.
- Biegunka lub zaparcia, wskazujące na zaburzenia trawienia.
- Zmiana zachowania – unikanie dotyku, szczególnie w okolicy brzucha.
Przewlekłe zapalenie trzustki może prowadzić do postępującego wyniszczenia organizmu, dlatego wczesne rozpoznanie jest kluczowe dla poprawy komfortu życia kota. Jeśli zauważysz u swojego kota jakiekolwiek z powyższych objawów, nie zwlekaj – udaj się do weterynarza w celu wykonania niezbędnych badań diagnostycznych. Wczesna diagnoza i wdrożenie odpowiedniego leczenia mogą uratować życie Twojego pupila.
Zapalenie trzustki u kota – leczenie
Podczas wizyty w gabinecie weterynaryjnym lekarz przeprowadzi badanie fizykalne, zleci badanie krwi (w tym poziom lipazy trzustkowej – jest to enzym, który w przebiegu zapalenia trzustki ulega znacznemu podwyższeniu) oraz wykona USG. Ważne jest szybkie wdrożenie długotrwałej kuracji, która ma na celu ustabilizowanie stanu zwierzęcia i zapobieganiu objawom choroby. Nie opracowano specyficznych leków dedykowanych zapaleniu trzustki u kota, więc powodzenie terapii zależy od przestrzegania zasad postępowania i leczenia objawowego. Terapia zwykle trwa kilka tygodni i może obejmować między innymi podawanie:
- leków przeciwbólowych (głównie z grupy opioidów),
- kroplówek nawadniających w celu uzupełniania wody i elektrolitów,
- witaminy B12, która wspomaga regenerację trzustki,
- jeśli jest potrzeba – preparatów przeciwbiegunkowych czy przeciwwymiotnych,
- antybiotykoterapii.
Dobór odpowiedniego leczenia zależy tak naprawdę od stanu pacjenta. 
Kocie zapalenie trzustki – dieta to podstawa
Jednym z kluczowych elementów terapii będzie specjalistyczna karma dla kota z chorą trzustką. Najlepiej odpowiednią dietę wybrać po konsultacji z lekarzem weterynarii i dietetykiem zwierzęcym. Dieta dla kota z chorą trzustką powinna charakteryzować się wysoką strawnością oraz niższą zawartością tłuszczu. Dodatkowo lekarz może zlecić suplementację specjalnych enzymów trzustkowych, wspomagających trawienie. Dietę należy stosować przez cały okres leczenia.
Jak wspomnieliśmy choroba ta ma często charakter idiopatyczny, czyli pojawia się bez wyraźniej przyczyny, więc nie mamy pełnej kontroli nad jej profilaktyką. Prawidłowa dieta jest jednak wielką pomocą. Kluczową rolę w utrzymaniu kota w zdrowiu i dobrej kondycji jest wysokiej jakości karma. Powinna ona być lekkostrawna, by nie obciążać trzustki. Nie może zawierać składników, które mogą powodować stan zapalny, jak alergeny (zboża!), sztuczne dodatki. Powinniśmy również unikać nadmiaru tłuszczów w kociej diecie.
Zapalenie trzustki u kota – rokowania
To, jakie są rokowania przy zapaleniu trzustki u kota zależy formy choroby (ostrej lub przewlekłej), stopnia uszkodzenia trzustki oraz ogólnego stanu zdrowia kota. Kolejne ważne czynniki to szybkość wdrożenia leczenia i konsekwencja opiekuna w przestrzeganiu zaleceń.
Nasilone ostre zapalenie trzustki w skrajnych przypadkach może niestety kończyć się śmiercią zwierzęcia. Przy ostrym zapaleniu trzustki dochodzi do nadmiernej aktywności enzymów, w wyniku czego może dojść do samostrawienia, a także uszkodzenia okolicznych narządów. Rezultatem są powikłania takie jak żółtaczka, niewydolność wielonarządowa czy sepsa. Szybka interwencja weterynaryjna, intensywne leczenie oraz odpowiednia opieka mogą jednak znacznie zwiększyć szanse na przeżycie.
U kotów zapalenie trzustki częściej ma charakter przewlekły, z mniej dramatycznym przebiegiem. Niestety jego długoterminowe konsekwencje mogą być równie groźne. W wyniku przewlekłego procesu zapalnego dochodzi do nieodwracalnych zmian w narządzie, takich jak zwłóknienie i zanik tkanki. Nieleczone zmiany prowadzą do zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki, co jest pierwszym krokiem do problemów trawiennych, zaburzeń metabolicznych i w końcu do cukrzycy.
Koty z prawidłowo leczonym stanem zapalnym trzustki mogą normalnie funkcjonować przez wiele miesięcy lub lat i cieszyć się wspólnym życiem z ich opiekunami.
Podsumowanie
Subtelne, nieswoiste objawy kliniczne wraz z brakiem określonego czynnika przyczynowego sprawiają, że zapalenie trzustki u kota jest trudne do rozpoznania. Pierwsze objawy stanu zapalnego przypominają wiele innych chorób układu pokarmowego – mogą to być biegunka, wymioty i utrata masy ciała. Typowym symptomem jest apatia zwierzęcia i tkliwość w okolicy podbrzusza. Terapia obejmuje głównie leczenie objawowe, zwłaszcza uśmierzenie bólu, a odpowiednia karma jest kluczowym czynnikiem zarówno w profilaktyce, jak i kontrolowaniu choroby.
Zadbajmy także o to, aby usunąć z otoczenia kota trujące rośliny oraz pod żadnym pozorem nie podawajmy kotu leków na własną rękę. W ramach profilaktyki warto wykonywać okresowe badania krwi i moczu u kota, by uniknąć poważnych problemów ze zdrowiem. Wczesna diagnoza i prawidłowe leczenie mogą zapewnić kotu normalne funkcjonowanie przez wiele miesięcy lub lat.
Przeczytaj również:
- Cukrzyca u kota – jak ją rozpoznać i leczyć?
- Jak przyzwyczaić psa do kota?
- Jak i gdzie głaskać kota? Wyjaśniamy!
Data publikacji: 28 października 2021
Posiadaczka tytułów technika weterynarii oraz inżyniera na kierunku Hodowla i Ochrona Zwierząt Towarzyszących i Dzikich.
Jej ulubioną dziedziną jest żywienie zwierząt mięsożernych.
Prywatnie interesuje się ochroną środowiska i jest opiekunką kotki o imieniu Alien.
