Trzustka to narząd, który pełni wiele kluczowych dla funkcjonowania kociego organizmu funkcji. Dlatego zapalenie trzustki jest chorobą, która może doprowadzić do wyniszczenia organizmu oraz poważnych powikłań. Jakie są objawy zapalenia trzustki u kota i czy zapalenie trzustki u kota jest wyleczalne? Zapraszamy do lektury.
Trzustka to narząd gruczołowy w kształcie litery V, który przylega do ściany brzucha kota w okolicy żołądka i dwunastnicy. Zbudowana jest z dwóch części: zewnątrzwydzielniczej (dostarczającej produkty do konkretnych narządów za pośrednictwem przewodów trzustkowych) i wewnątrzwydzielniczej (wydzielającej związki do krwiobiegu). Część wewnątrzwydzielnicza zbudowana jest z komórek zwanych wysepkami Langerhansa i jest odpowiedzialna za produkcję hormonów (m.in. insulinę, glukagon i somatostatynę). Z kolei część zewnątrzwydzielnicza pełni przede wszystkim funkcje metaboliczne, ponieważ wydziela sok trzustkowy, który zawiera enzymy trawienne, niezbędne do rozkładu białek, tłuszczy czy węglowodanów. Zapalenie trzustki u kota najczęściej dotyczy części zewnątrzwydzielniczej.
Zapalenie trzustki u kota – objawy
U kotów objawy zapalenia trzustki są zdecydowanie mniej wyraźne niż u psów. Koty to zwierzęta, które dobrze maskują swoje problemy zdrowotne i często objawy chorobowe są trudne do zaobserwowania przez opiekuna. Podobnie jest w przypadku zapalenia trzustki u kota. Pierwsze objawy mogą się pojawić dopiero kiedy choroba jest już bardzo zaawansowana i przy zniszczeniu zdecydowanej większości narządu (nawet 90%).
Chora trzustka u kota daje przede wszystkim objawy bólowe, które koty potrafią doskonale ukrywać. Dopiero podczas próby podnoszenia czy badania palpacyjnego w gabinecie weterynaryjnym kot może np. wokalizować. W domu opiekun może zaobserwować, że kot przyjmuje nietypowe pozycje podczas leżenia lub snu, nie pozwala się głaskać w okolicy brzucha, protestuje lub wyrywa się podczas próby wzięcia go na ręce. Inne objawy, które powinny zaniepokoić opiekuna są bardzo niespecyficzne i należą do nich: osowiałość, apatia, biegunka lub zaparcia, wymioty, utrata masy ciała i brak apetytu. Kot zachowuje się inaczej niż zwykle, wybrzydza przy jedzeniu, stroni od spontanicznej zabawy. Przy ostrym zapaleniu trzustki może pojawić się żółtaczka, anemia, ślinotok czy spadek temperatury.
Jeśli zauważysz którekolwiek z wymienionych objawów, udaj się jak najpilniej do gabinetu weterynaryjnego, by wykonać niezbędne badania i potwierdzić lub wykluczyć diagnozę.
Przyczyny zapalenia trzustki
Zapalenie trzustki tak naprawdę może wystąpić u kotów w każdym wieku i bez względu na płeć. Co więcej zapalenie trzustki u kota jest chorobą o złożonej etiologii i ustalenie pierwotnej przyczyny tej choroby nie zawsze jest możliwe. Na zapalenie trzustki o nieznanym podłożu mówimy, że jest zapaleniem idiopatycznym. Jednakże można wymienić pewne grupy ryzyka zachorowania na zapalenie trzustki, należą do nich: otyłość, cukrzyca, niedoczynność tarczycy, choroby nadnerczy, zapalenie jelit.
Do innych przyczyn zapalenia trzustki wymienia się również:
- niedokrwienie i niedotlenie narządu wskutek chwilowego spadku ciśnienia (np. w czasie operacji);
- powikłania po zaklinowaniu się w uchylonym oknie (tzw. zespół uchylonego okna), upadku czy wypadku komunikacyjnym;
- nieprawidłowa dieta, obfita w tłuszcze;
- infekcja bakteryjna lub wirusowa;
- systemowa toksoplazmoza oraz obecność pasożytów;
- zatrucie trującymi roślinami lub lekami (zwłaszcza tymi przeznaczonymi dla ludzi).
Zapalenie trzustki u kota – rokowania i leczenie
Zapalenie trzustki u kota może występować w formie ostrej i przewlekłej. Nasilone ostre zapalenie trzustki w skrajnych przypadkach może niestety kończyć się śmiercią zwierzęcia. Przy ostrym zapaleniu trzustki, dochodzi do nadmiernej aktywności enzymów, w wyniku czego może dojść do samostrawienia, a także uszkodzenia okolicznych narządów.
Z kolei przewlekłe zapalenie jest procesem zapalnym, w wyniku, którego dochodzi do nieodwracalnych zmian charakteryzujących się zwłóknieniem i zanikiem narządu. U kotów zapalenie trzustki częściej ma charakter przewlekły, prowadzący do zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki. Gdy kot choruje na przewlekłe zapalenie trzustki, objawy mogą być w pierwszym momencie prawie niezauważalne.
Podczas wizyty w gabinecie weterynaryjnym lekarz przeprowadzi badanie fizykalne, zleci badanie krwi (w tym poziom lipazy trzustkowej – jest to enzym, który w przebiegu zapalenia trzustki ulega znacznemu podwyższeniu) oraz wykona USG. Ważne jest szybkie wdrożenie długotrwałej kuracji, która ma na celu ustabilizowanie stanu zwierzęcia i zapobieganiu objawom choroby. Nie opracowano specyficznych leków dedykowanych zapaleniu trzustki, więc powodzenie terapii zależy od przestrzegania zasad postępowania i leczenia objawowego. Terapia może trwać nawet kilka tygodni i może obejmować między innymi podawanie:
- leków przeciwbólowych (głównie z grupy opioidów);
- kroplówek nawadniających w celu uzupełniania wody i elektrolitów;
- witaminy B12, która wspomaga regenerację trzustki;
- jeśli jest potrzeba – preparatów przeciwbiegunkowych czy przeciwwymiotnych;
- antybiotykoterapia.
Dobór odpowiedniego leczenia zależy tak naprawdę od stanu pacjenta. Koty z prawidłowo leczonym stanem zapalnym trzustki mogą normalnie funkcjonować przez wiele miesięcy lub lat i cieszyć się wspólnym życiem z ich opiekunami.
Zapalenie trzustki u kota – dieta
Jednym z kluczowych elementów terapii będzie specjalistyczna karma dla kota z chorą trzustką, której zadaniem jest odciążenie tego narządu. Najlepiej odpowiednią dietę wybrać po konsultacji z lekarzem weterynarii. Dieta dla kota z chorą trzustką powinna charakteryzować się wysoką strawnością oraz niższą zawartością tłuszczu. Dodatkowo lekarz może zlecić suplementację specjalnych enzymów trzustkowych, wspomagających trawienie. Dietę należy stosować przez cały okres leczenia. Ponadto kluczowe jest przestrzeganie zaleceń lekarza i regularne wizyty w gabinecie.
Na szczęście zapalenie trzustki nie jest chorobą zakaźną. Niestety nie możemy też mieć 100% pewności, że nasz pupil nie zachoruje na zapalenie trzustki. Jak wspomnieliśmy choroba ta ma często charakter idiopatyczny, czyli pojawia się bez wyraźniej przyczyny, więc nie bardzo mamy możliwość zapobiegania jej.
Jednakże na pewno kluczową rolę w utrzymaniu kota w zdrowiu i dobrej kondycji jest wysokiej jakości karma. Powinniśmy również unikać nadmiaru tłuszczów w kociej diecie. Zadbajmy także o to, aby usunąć z otocznia kota trujące rośliny oraz pod żadnym pozorem nie podawać kotu leków przeznaczonych dla ludzi. W ramach profilaktyki warto wykonywać okresowe badania krwi i moczu u kota, by uniknąć poważnych problemów ze zdrowiem.
Podsumowanie
Subtelne, nieswoiste objawy kliniczne wraz z brakiem określonego czynnika przyczynowego sprawiają, że zapalenie trzustki u kota jest trudne do rozpoznania. Pierwsze objawy stanu zapalnego przypominają wiele innych chorób układu pokarmowego – mogą to być biegunka, wymioty i utrata masy ciała. Typowym symptomem jest apatia zwierzęcia i tkliwość w okolicy podbrzusza, która wymusza na kocie nietypowe pozycje podczas snu i unikanie zabaw z opiekunem. Przewlekła terapia obejmuje głównie leczenie objawowe, zwłaszcza uśmierzenie bólu. Warto dodać, że wczesna diagnoza i prawidłowe leczenie, może zapewnić kotu normalane funkcjonowanie przez wiele miesięcy lub lat.
Przeczytaj także:
- Jak karmić kota? Top 5 wskazanych i złych nawyków
- Pies dla osób niewidomych. Które rasy są szkolone do tego zadania?
