Psy pierwotne – co to oznacza? Poznaj pierwotne rasy psów

10 marca 2020 Redakcja0
rasy psów pierwotnych

Szakal, kojot, a w końcu wilk – to właśnie te zwierzęta brano pod uwagę, zastanawiając się, z jakiego gatunku wywodzi się pies. Z kolei, gdy badano miejsce pierwszego udomowienia, wskazywano nie tylko odmienne kraje, ale i kontynenty. Skąd pochodzą i od kogo wywodzą się psy pierwotne? Oto wszystko, co powinieneś o nich wiedzieć!

Czy wiesz, że psy to gatunek zwierząt, w którym zróżnicowanie cech fizycznych jest największe wśród wszystkich znanych ssaków? Zwierzę to jest niezwykłym przykładem zmienności, osiągniętej dzięki udomowieniu, jednak proces ewolucyjny, leżący u genezy tej psiej różnorodności, wciąż jest słabo znany.

Chociaż ostatnie badania genetyczne, morfologiczne i behawioralne wskazują, że pies domowy wywodzi się od wilka, to prawdopodobne jest, że udomowienie zachodziło niezależnie w różnych okresach i regionach geograficznych.

Ostatnie sto lat, w których hodowla doprowadziła nie tylko do daleko idących zmian w budowie popularnych ras, ale także do utraty przez nich sprawności i odporności, skłoniło badaczy do przeprowadzenia konkretnej klasyfikacji, w której wyróżnione zostały psy pierwotne.

pies pierwotny

Pies pierwotny – czyli jaki?

Czy spotkałeś się kiedyś z określeniem „pies pierwotny”? Dobrze kojarzy Ci się ono z początkami, nie oznacza jednak wcale rasy pierwszej, ale taki rodzaj psiaka, którego materiał genetyczny najmniej różni się od wilka, uznawanego za jego przodka. To w dalszym więc ciągu pies domowy, który jednak powinien (przynajmniej z założenia) cechować się większą odpornością niż jego kuzyni, niezależnym charakterem, a także nieco wilczym wyglądem. Jak pokazuje jednak rzeczywistość, psy pierwotne czasem nie przypominają wilków pod żadnym z tych względów

W 2004 roku w piśmie naukowych „Science” został opublikowany artykuł Genetic Structure of the Purebred Domestic Dog, w którym znalazły się wszystkie, uznane przez naukowców, rasy psów pierwotnych. Sklasyfikowano je na podstawie badań DNA 85 ras, wyodrębniając 14 z nich.

rasy pierwotne psów

Środowisko kynologiczne zareagowało jednak błyskawicznie, twierdząc, że ranking nie jest do końca wiarygodny. Dlaczego? Bo poddano analizie psiaki, które mogły być krzyżowane z wilkami, a z kolei nie zbadano takich ras jak m.in. wilczak czechosłowacki, saarlooswolfhond i norweski elkhund, które już z wyglądu przypominają swoich domniemanych przodków. Ponadto Akita amerykańska i japońska tylko w USA uznawane są za tę samą rasę, podczas gdy inne części świata stanowczo je rozróżniają.

Mimo licznych wątpliwości, lista „Science” została oficjalnie przyjęta. Trudno jednak nie zgodzić się z Międzynarodową Federacją Kynologiczną (FCI), która do rankingu dodaje również szpice, uważane za wywodzące się bezpośrednio od pierwszych psów domowych. Jaka jest prawda? Przekonajcie się sami, poznając oficjalne i nieoficjalne psy pierwotne oraz ich wyjątkowe cechy.

psy-pierwotne

Rasy psów pierwotnych – czy znasz je wszystkie?

Pierwotne rasy psów różnią się od siebie nie tylko wyglądem, ale również cechami charakteru i przeznaczeniem, które zostało zapisane w ich genach. Dlaczego zatem znalazły się na liście? Bo każdy wymieniony przez nas pies pierwotny zachował ponoć w swoim materiale genetycznym cechy sięgające pierwszych psów domowych (a za nimi i wilków), które przetrwały tysiące lat mimo procesów udomowienia.

Psy pierwotne to więc np. afgańskie charty. Te wywodzące się z górzystego klimatu Afganistanu czworonogi z wyglądu zdecydowanie nie przypominają wilków. To od nich jednak przejęły ponoć delikatny, acz mocno wyczuwalny dystans do człowieka i brak wylewności – podobnie jak popularne w krajach arabskich i Indiach charty perskie.

pierwotne rasy psów

Lhasa Paso to z kolei stary pies pierwotny z Tybetu, który jednak wilczego charakteru nie posiada – przeciwnie: niezwykle przyjacielski i sympatyczny zyskuje uznanie w Europie od początku XX wieku.

Bardziej niż wilka przypomina niedźwiedzia albo lwa. Wiesz o jakim psiaku mowa? Chow Chow wykorzystywany był do polowań od ok. 2000 lat. Mimo że z wyglądu nie odstrasza, jego upartość i niezależność oraz niezwykła odporność i duża siła fizyczna robią naprawdę wrażenie.

nagi pies meksykański

Inne psy pierwotne to prawdziwie królewskie istoty – Nagi Pies Meksykański uważany był w dawnych wierzeniach za wysłannika boga Xolotla, który prowadzi dusze zmarłych do raju. Z kolei Pies Faraona wzbudza zachwyt proporcjonalną budową i elegancką sylwetką. Chociaż niekojarzony ani z bóstwami, ani z królami, Norsk Buhumds również budzi szacunek – nic dziwnego, skoro wszyscy mówią o jego mądrym spojrzeniu, a szczątki tej rasy znaleziono w wykopaliskach archeologicznych!

Za psy pierwotne uznaje się również jedne z najstarszych na świecie ras, a więc wywodzące się z Mandżurii, od wieków otaczane czcią Pekińczyki, japońską Shibę o doskonałej odporności i wytrzymałości, a także eleganckim sposobie poruszania oraz szpice (fińskie, miniaturowe, niemieckie), które chociaż przyjazne, lubią dominować.

pierwotny pies

Nie zapominajmy i o Akicie – według niektórych źródeł, ten orientalny pies pierwotny towarzyszył już japońskim samurajom 5 tys. lat temu (te domniemania nie zostały jednak oficjalnie potwierdzone). Z całą pewnością jednak rasa ta już z samego wyglądu nieco przypomina wilka.

Podobieństwo fizyczne do przodków znajdziemy także u Husky’ego syberyjskiego, Alaskana Malamute, wychowanego przez etniczną ludność Grenlandii, Innuitów, którzy używali go głównie jako psa zaprzęgowego oraz u Samojeda – kiedyś pomagającego ludności pół. Rosji i Syberii w polowaniach, dziś raczej łagodnego stróża dobytku.

Kolejne psy pierwotne to już niemałe zaskoczenie. Bo w rankingu znalazł się również zaliczany do molosów Shar Pei. Chociaż silny (wykorzystywany był w walkach psów), to już nie bardzo podobny do wilka – jego znakiem rozpoznawczym za młodu są przecież obfite fałdy grubej skóry, u dorosłych osobników wyjątkowo zwisające. Z kolei Shih-tzu i Podenco z Ibizy to typowe rasy psów pierwotnych dziś postrzegane jako psiaki do towarzystwa.

shar pei pies pierwotny

I chociaż jeszcze łagodny, Terier tybetański nie budzi zdziwienia (przez całe stulecia zachował czystość rasy, ponieważ jego ojczyzna była odizolowana od świata), to już „koci pies” w rankingu, czyli jodłujący Basenji to chyba najbardziej oryginalny pies pierwotny na liście. Nie tyle ze względu na swoje nietypowe odgłosy, ale z powodu bardzo łatwego przystosowywania się do życia w mieście. Zachowuje on jednak indywidualizm swoich przodków, a także czujność i nieufność wobec obcych.

Czy psy pierwotne rzeczywiście są najbliższe swoim przodkom?

Ponoć psy pierwotne wywodzą się bezpośrednio od pierwszych psów domowych, za których kolebkę coraz częściej uznaje się Wschodnią Azję albo Bliski Wschód. Badania DNA opublikowane w 2004 roku w „Science” nie skłoniły jednak naukowców do zaprzestania dociekań. Ostatnie teorie mówią, że psy pierwotne wcale nie są bliższe faktycznym przodkom pierwszego domowego psa niż inne rasy. Jaki przemawia za tym argument?

Zdaniem naukowców odmienność genetyczna takich ras jak Basenji, Chart Perski czy Terier Tybetański od innych psów domowych nie wynika z ich długiej historii, ale okresowej izolacji geograficznej, która sprawiła, że geny oddzieliły się od głównej populacji i uległy „oczyszczeniu”. Kto ma racę? Dowiemy się pewnie z kolejnych głośnych badań!

Jeśli Twój pupil znalazł się na liście określającej oficjalne (i te mniej oficjalne) psy pierwotne, podziel się z nami swoim doświadczeniem. Nawet jeśli nie przypomina on wilka, może posiada typowe dla swojego przodka cechy charakteru? Lub przeciwnie – zachowuje się zupełnie inaczej niż przedstawiciele jego rasy? Czekamy na historię i zdjęcia Twojego czworonoga!

 

Zostaw odpowiedź

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Obowiązkowe pola zostały oznaczone *

Dane firmy

BFP S.A.
ul. Powązkowska 44C
01-797 Warszawa
Informacje dla Akcjonariuszy